Asparaginase

سایر نامها: 

Elspar , Erwinar , leunase , E.coli asparaginase , L - asparaginase , Erwinia Asparginase , Laspar , Kidrolasr , Leucogen , Crastinin , NSC - 10922(E.coli)

مکانیسم اثر:

•·    مهار سنتز پروتئین اسید اسپارتیک و آمونیاک بوسیله هیدرولیز اسپارژین

• ممانعت از سنتز DNA , RNA و پروتئین
• وقفه در فاز G1 چرخه سلولی

موارد مصرف:

لوسمی حاد لنفومی , لنفوما در اطفال 

موارد منع مصرف:

حساسیت به دارو , پانکراتیت یا سابقه ابتلاء به آن

فارماکودینامیک:

جذب: دهانی ندارد و درCNSکمتر از 1%  پخش می شود.

متابولیسم:  سیستمیک

نیمه عمر:  IM : 24 ساعت ؛ IV: 28-7 ساعت

دفع: سیستم رتیکولواندوتلیال , کمی هم از طریق ادرار

زمان حداکثر غلظت در خون:  48-14 ساعت

دوز مصرف:

اطفال:

داخل وریدی: همراه با پردنیزولون وVincristine : u/kg 1000 در روز برای 10 روز

تک عاملی: u/m2 10000- 6000 در روز برای 14 روز

داخل عضلانی:  همراه با پردنیزولونوVincristine : u/m26000 روزهای 4 و 7 و 10 و13و 16 و 19 و 22 و 25 و 27

بزرگسال:

داخل وریدی: تک عاملی : u/kg200 در روز برای 28 روز

  u/m2 10000- 5000 در روز برای 7 روز هر 3 هفته

u/m2   40000 - 10000 هر 3-2 هفته

داخل عضلانی:  تک عاملی : u/m212000 - 6000

عوارض جانبی:

عوارض حاد:

گوارشی :  تهوع / استفراغ(60%- 50%), بی اشتهایی(30%),کرامپ شکمی(70%)

ایمنی :  واکنشهای حاد حساسیتی ( تب , راش , خارش , درد مفاصل , افت فشار خون ,آنژیوادما , برونکواسپاسم ) , شوک آنافیلاکسی (35%-15%) که می تواند کشنده باشد

اندوکرین و متابولیسم: افزایش قند خون(10%) , تب و لرز(60%-50%), افزایش دمایبدن(هایپرترمی) که گاهاً کشنده است

عوارض تاخیری:

خون:  کاهش فاکتور 5 و 7 انعقادی , کاهش فیبرینوژن(60%) , لکوپنی(100%) [روزهای 4 تا 10 ؛ بهبودی از روز 21 بعد از درمان] , ترومبوسیتوپنی(30%)

CNS: خستگی , خواب آلودگی , افسردگی , هذیان , سراسیمگی , کاهش شناخت(60-10%) , گیجی و کما (25%) , علایم شبه پارکینسون (لرزش , افزایش تن عضلات)

گوارشی: کاهش وزن , التهاب حاد لوزالمعده(15%) که گاهاً کشنده است , التهاب دهان(10%)

اندوکرین و متابولیسم: دیابت وابسته به انسولین , کتواسیدوز , افزایش اوره خون

کبدی: کاهش کلسترول , آلبومین و فیبرینوژن , افزایش آلکالن فسفاتاز و بیلیروبین

کلیوی:  نارسائی حاد کلیوی

تنفسی :  سرفه , لارنگواسپاسم

تداخل داروئی:

کاهش اثر:

L-Asparaginase اثرات MTX را از طریق مهار سنتز پروتئین و ممانعت از ورود سلول به فاز S تقسیم کاهش می دهد.

افزایش اثر:

اندوکسان (با کاهش متابولیسم) , مرکاپتوپورین(مسمومیت بالای کبد) , وین کریستین(افزایش نروپاتی) , پردنیزولون(افزایش قند خون)

تاول زائی:  ندارد

تهوع زائی: متوسط(60%-30%)

•§  قبل از دارو ضد تهوع توصیه میشود.

حاملگی: C

شیر دهی: مطالعه نشده   

شکل دارویی :  ویال 10000 واحد E.coli

ویال 10000 واحد Erwinia

نحوه نگهداری:  ویال رقیق نشده: دمای اتاق (c?30-c?15)

رقیق شده داخل ویال : دمای اتاق تا 48 ساعت

محلول در سرم : دمای اتاق تا 48 ساعت

تدابیر پرستاری:

• 1. دارو را شبها به بیمار تزریق نکنید.
• 2. قبل از تزریق عضلانی یک رگ باز از بیمار بگیرید.
• 3. در ترالی احیاء داروهای زیر را آماده داشته باشید: اپی نفرین , دیفن هیدرامین و هیدروکورتیزون
• 4. مصرف دارو به همراه پردنیزولون و وین کریستین مسمومیت دارو را افزایش می دهد , مخصوصاً اگر با فاصله کمی بعد از وین کریستین تزریق شود.
• 5. اگر برای بیمار وین کریستین و پردنیزولون تجویز شده است جهت کاهش اثرات سمی قبل از ال- آسپارژیناز تزریق شوند.
• 6. دارو حتماً در بیمارستان و تحت مراقبت تزریق شود.
• 7. با توجه به کارسینوژن بودن دارو , هنگام آماده سازی , از تماس دارو با پوست اجتناب شود. در صورت تماس با پوست ناحیه مذکور را حداقل 15 دقیقه با آب فراوان شستشو دهید.
• 8. هنگام رقیق سازی از تکان دادن ویال اجتناب کنید , چون کف تولید می شود.
• 9. از محلولهای کلوئیدی بعنوان حلال استفاده نکنید.
• 9. چک CBC diff , آمیلاز سرم , گلوکز خون , اسید اوریک سرم و تستهای عملکرد کبدی بطور مرتب انجام شود.
• 10. با توجه به افزایش اسید اوریک و کاهش PH ادراری و در نتیجه احتمال صدمه به کلیه , مصرف آلوپرینول و مایعات فراوان جهت قلیایی کردن ادرار الزامی است.
• 11. دارو موجب هیپرگلیسمی می شود بنابراین بیمار از نظر علائم هایپرگلیسمی تحت مراقبت باشد.
• 12. با توجه به اثر هایپرگلیسمیک ال- آسپارژیناز , انسولین ریگولار در پایان درمان در دسترس باشد.
• 13. جهت تزریق داخل وریدی , دارو را داخل نیم لیتر سرم قندی یا نمکی ریخته طی 8 ساعت تزریق نمائید(سرم تا 8 ساعت پایدار است).
• 14. جهت تزریق داخل وریدی از ست خون استفاده شود.
• 15. به ریسک فاکتورهای واکنش حساسیتی زیر توجه نمائید:
• شیوه تزریق: تزریق داخل وریدی بیشتر از زیر جلدی باعث واکنش حساسیتی میشود.
• دوز درمان طولانی: دوزهای بالای u/m26000 تا u/m212000 خطر واکنش حساسیتی را افزایش می دهد.
• درمان قبلی : بیمارانی که قبلاً آسپارژیناز دریافت کرده اند.
• درمان متناوب: توالی چند روز درمیان خطر واکنشهای حساسیتی را افزایش میدهد.
• نوعL.Asparaginase : نوع Ewinia حساسیت کمتری نسبت به E.coli ایجاد می کند. اما 33% از بیمارانی که E.coli حساسند به Ewinia هم حساس هستند.
• 16. جهت تزریق IM , هر 10000 واحد را با ml2- 1 آب مقطر رقیق نمائید.
• 17. جهت تست به طریقه زیر محلول را آماده کنید:
• ابتدا cc2 آب مقطر را به آرامی داخل ویال تزریق نمائید.سپس cc 1/0 از ویال را با سرنگ انسولین بکشید (10 واحد) و با 90 واحد آب مقطر مجدداً رقیق کنید . سپس 50 واحد را داخل جلد تزریق نموده , بیمار را 30- 15 دقیقه تحت نظر داشته باشید.

•18.    در افرادی که سابقه واکنشهای آلرژیک دارند ابتدا U 1 دارو را تزریق نمائید و سپس هر ده دقیقه دوز را دو برابر کنید تا مجموع دوز به حد درمانی برسد. 

• 19. پس از تزریق IM , 60-30 دقیقه بیمار را تحت نظر داشته باشید.
• 20. انجام تست پوستی , در صورتیکه یکهفته از آخرین تزریق گذشته باشد ضروری است.
• 21. سرطانزا بودن دارو را به بیمار گوشزد کنید.
• 22. تزریق ال - آسپارژیناز 10- 9 روز قبل یا 24 ساعت بعد از MTX اثرات گوارشی و خونی متوترکسات را کاهش میدهد.
• 23. کنترل وزن روزانه و ثبت جذب و دفع مایعات جهت ارزیابی عملکرد کلیه ضروری است.
• 24. به دلیل اثر هایپوآلبومینمی , بیمار از نظر ادم تحت مراقبت پرستاری باشد.

به بیمار آموزش دهید:

• 1) جهت کاهش تهوع و استفراغ:
• § غذا را در حجم کم و دفعات زیاد مصرف کند.
• § با مشورت پزشک معالج نیم ساعت قبل از غذا از ضد تهوع مناسب استفاده نماید.
• § از مصرف غذا های چرب و لبنیات همراه دارو پرهیز کند.
• 2) با توجه به مستعد بودن بیمار به عفونت :
• § از جاهای شلوغ و پر ازدحام پرهیز کند.
• § با افرادی که بیماری عفونی یا مسری دارند تماس نداشته باشد.
• § در اماکن پر رفت و آمد از ماسک استفاده نماید.
• § به علایم عفونت مانند تب و لرز توجه داشته باشد.
• § بدون مشورت با پزشک معالج از واکسیناسیون خودداری کند
• 3) مایعات فراوان مصرف کند(مگر اینکه از نظر کلیوی ممنوعیت داشته باشد).
• 4) بهداشت دهان و دندان را رعایت کند.
• 5) حتی بعد از چند هفته هم ممکن است اثرات گیج کننده دارو برطرف نشود , بنابراین رانندگی و کار با ماشینهای صنعتی در طول درمان ممنوع است.
• 6) به بیمار آموزش دهید موارد زیر را به پزشک معالج یا پرستار اطلاع دهد:

مشکلات تنفسی , راش پوستی , اضطراب حاد , تب و لرز , گیجی , بی قراری , افسردگی , زرد شدن پوست یا سفیدی چشم , خونریزی غیر طبیعی , تاخیر در التیام زخم  و ترشحات واژن , درد معده , ادم پاها, افزایش عطش , سرفه و علایم شبه پارکینسون(سفتی و کندی حرکات)

 خواننده گرامی سلام ؛ 

با تواضع و ادب ...سایت "ایران انکو" پیرامون موضوعات سرطان به قلم نگارنده  افتتاح شد .

بازدید ، نظرات و نوشته های شما دلگرمی بخش خواهد بود.