یکی از مهمترین عوارض شیمی درمانی و اشعه درمانی , افت سلولهای خونی است.

 سلولهای خونی در سه گروه کلی ( گلبولهای قرمز , گلبولهای سفید , پلاکتها ) طبقه بندی می شوند.

شیمی درمانی و اشعه درمانی به طور یکسان بر روی آنها تاثیر نمی گذارند. در برخی افت گلبول قرمز , در برخی دیگر افت گلبول سفید و بعضی افت پلاکت بارز تر است.

 کاهش و افت گاهی بسیار خفیف و گاهی شدید است.

خواه این کاهش خفیف باشد , خواه شدید آگاهی بیمار از عارضه افت سلولهای خونی , علایم و نشانه های آن و اقداماتی که می تواند در جهت کاهش شدت آن انجام دهدمی تواند در بهبود بیمار نقش مهمی داشته باشد.

افت گلبولهای سفید

در آزمایش CBC با علامت اختصاری WBC نشان داده می شود. گلبولهای سفید در بدن نقش دفاعی دارند. گلبولهای سفید عوامل خارجی بیماری زا را شناسایی کرده و به روش های مختلف نابود می سازند.

گلبولهای سفید انواع مختلفی دارند.

انواع گلبول سفید عبارتند از : نوتروفیلها , لنفوسیت ها , مونوسیت ها , ائوزینوفیل ها و بازوفیل.

در اثر شیمی درمانی , تعداد گلبولهای سفید کاهش پیدا می کند. کاهش گلبولهای سفید بدن را مستعد عفونت می نماید.

در بیماران سرطانی کاهش گلبول سفید و عفونت یکی از جدی ترین و مهمترین عارضه های درمان محسوب می شود. , که نیازمند دقت و توجه زیادی از طرف پزشک معالج , کادر درمان و بیمار می باشد.

علایم افت گلبول سفید چیست؟

بهترین روش شناسایی افت گلبول سفید , آزمایش CBC است . معمولاً این آزمایش توسط پزشک معالج طی دوره های منظمی انجام می شود. در اغلب مواقع با افت گلبول سفید , عوامل بیماریزا فرصت پیدا می کنند تا در بدن رشد نمایند و عفونت از درجات خفیف تا شدید در بیمار ظاهر می شود.

علایم افت گلبول سفید هم بیشتر همان علایم عفونت هستند. که عبارتند از :

تب و لرز ، سردرد ، سرفه ، عطسه، آبریزش بینی ، خارش گلو ، قرمزی پوست ، بی حالی ، سوزش ادرار ، اسهال ، زخم دهان ، درد عضلانی ،بی اشتهایی .

نوتروپنی چیست؟

همانطوریکه در سطور بالا گفته شده , گلبول سفید انواع مختلفی دارد.

در بین طیفهای مختلف گلبول سفید نوتروفیلها جهت مبارزه با میکروبهای بیماریزا نقش مهمتری بر عهده دارند.نوتروفیلها تحت علامت اختصاری Neut یا Neutrophill در آزمایش خون مشخص می شوند. گاهی هم در برخی آزمایشگاهها تحت عنوان Poly نامیده می شوند.معمولاً در آزمایشات خون تعداد نوتروفیلها به درصد مشخص می شود. در حالت طبیعی 50 تا 70 در صد از گلبولهای سفید نوتروفیل هستند. در بیماران سرطانی این در صد کاهش پیدا می کند.نوتروپنی یعنی کاهش تعداد نوتروفیلهای خون.

ممکن است یک بیمار تعداد کل گلبولهای سفیدش یعنی WBC طبیعی باشد اما تعداد نوتروفیلهایش کم باشد. این حالت یعنی اینکه با وجود طبیعی بودن تعداد گلبولهای سفید ، به دلیل کم بودن نوتروفیلها بدن قادر به مبارزه با میکروب نیست و مورد تهاجم میکروبها قرار گرفته یا احتمال حمله بسیار زیاد است.

تعداد نوتروفیلها معیار مناسبی جهت پیش بینی احتمال بروز عفونت در بیمار محسوب می شود.

نوتروفیل زیر 1000: اگر تعداد نوتروفیل مطلق بیماری زیر 1000 باشد ، سیستم ایمنی وی جهت مبارزه با میکروبها کافی نیست و می تواند دچار عفونت شود.

نوتوفیل زیر 500:اگر برای چند روز مداوم تعداد نوتروفیل مطلق زیر 500 باشد ، احتمال ابتلا به عفونت بالاست.

نوتروفیل زیر 100: اگر برای بیش از یک هفته تعداد نوتروفیلها زیر 100 باشد ، احتمال ابتلاء به عفونت بسیار بالاست.

پزشک معالج جهت جبران افت گلبول سفید چه اقداماتی انجام می دهد؟

پزشک معالج با توجه به جواب آزمایش CBC , وضعیت گلبول سفید را بررسی می کند. سپس بیمار را از نظر وجود یا عدم وجود عفونت معاینه می نماید . در صورت عفونت آنتی بیوتیک مناسب را تجویز می کند , همچنین برای افزایش میزان گلبول سفید از داروی فاکتور رشد گلبول سفید (G_CSF) استفاده      می کند.

در صورت افت گلبول سفید چه اقدامی انجام دهم؟

اول اینکه نگران نباشید , افت گلبولهای سفید نشانه وخامت بیماری در شما نیست. این اتفاق در اغلب بیماران تحت شیمی درمانی رخ می دهد و قابل کنترل است.

دوم اینکه , شما می توانید در کنار پزشکتان نقش بسیار حائز اهمیتی در کنترل این عارضه داشته باشید.

اقدامات شما در دو بخش طبقه بندی شده است:

الف: اقداماتی قبل از عفونت.

ب: اقدامات بعد از عفونت.

 صفحه بعدی »»

مطالب مرتبط :

افت گلبول سفید در بیماران سرطانی (قسمت اول)

افت گلبول سفید در بیماران سرطانی (قسمت دوم)

افت گلبول سفید در بیماران سرطانی (قسمت سوم)

افت گلبول سفید در بیماران سرطانی (قسمت چهارم)

مدیریت مشکلات خونی

 خواننده گرامی سلام ؛ 

با تواضع و ادب ...سایت "ایران انکو" پیرامون موضوعات سرطان به قلم نگارنده  افتتاح شد .

بازدید ، نظرات و نوشته های شما دلگرمی بخش خواهد بود.

استفاده از مطالب این پست در مجلات و خبرنامه های

 چاپی و اینترنتی بدون ذکر منبع  و اطلاع نویسنده ممنوع است.