مایعات و مصرف منطقی آن در بیماران سرطانی بسیار حائز اهمیت است. داروهای شیمی درمانی ، سلولهای سرطانی را تجزیه می کنند . تجزیه این سلولها مواد سمی در بدن ایجاد می کنند که باید از طریق کبد و کلیه دفع شود ، و اگر مایعات بدن کافی نباشد ، کلیه قادر به دفع آنها نخواهد بود.

به علاوه ، داروهای شیمی درمانی خودشان ، توسط کبد تجزیه شده ایجاد سم میکنند و دفع آْنها مستلزم وجود مایع کافی جهت این امر است.

هیچ وقت یادم نمی رود ؛

     " در بیمارستانی به بیماران توصیه میکردم ، مایعات کافی بنوشند و از میوه های آبدار و ادرار آور استفاده کنند . یک روز خانمی در جواب به من گفت : اینطوری که هر چی دارو تزریق شد ، دفع میشه!

برایش توضیح دادم که اینگونه نیست و با حبس دارو به وسیله مصرف مایعات کمتر و در نتیجه ادرار کمتر اثر درمانی افزایش پیدا نمیکنه ، بلکه بر عکس ، سموم ایجاد شده بر روی سلولهای سالم هم تاثیر منفی میگذاره."

شما اگر کلیه سالمی داشته باشید ، نباید از مصرف مایعات بترسید. چون کلیه مایعات را تنظیم میکند و مقدار اضافی را دفع می نماید. اما خب ، باید حد و مرز آنرا رعایت کنید.

چگونه کلیه تان را ارزیابی کنید؟

برای اینکه بتوانید کلیه تان را ارزیابی کنید جدولی رسم نموده ،  در یک طرف آن حجم مایعات مصرفی روزانه و در طرف دیگر حجم ادرار دفع شده طی 24 ساعت را یادداشت کنید.

یک لیوان برای نوشیدن و یک لیوان مدرج برای اندازه گیری ادرار در نظر بگیرید. اگرمیزان مصرف و دفع طی 24 ساعت با اختلاف 300 سی سی ، تعادل داشت کلیه شما سالم است.

پزشکتان با بررسی میزان کراتنین و اوره خون و آنالیز ادرار ، کلیه تان را ارزیابی میکند.

توجهات ویژه در مصرف مایعات:

* " به کرٌات دیده ام ، همراهان بیمار بطری بزرگی را به همراه خود برای مصرف بیمار حین شیمی درمان  می آورند ، و از ظاهر محتویات  نمیتوان فهمید که مایع داخل آن چیست؟!

می پرسم: این چیه ؟

میگویند: مثلاً معجونی از شیر و هویج و عسل و ...."

توجه داشته باشی ، معجون اصلاً چیز مفیدی برای بدن و دستگاه گواش نیست.

ترکیب مایعات خوراکی یک علم است و نباید خودسرانه مبادرت به این کار کرد. پس اولین نکته اینکه برای بیمار معجون درست نکنید.

* همچنن دیده ام که در یخچال بیمار انواع و اقسام آب میوه های صنعتی وجود دارد. این آب میوه ها تنظیم نمک و قند بیمار را دچار اختلال می کنند ، در ثانی فاقد ویتامین هستند ، ویتامین تنها از طریق میوه تازه قابل دستیابی است ، نه کنسانتره ها (غلیظ شده ها). پس ؛

هیچ آب میوه صنعتی به بیمار ندهید ، حتی اگر پاستوریزه و یا حاوی چه میدانم ! ، فاقد شکر و ......انواع اقسام خالی بندی ها که کارخانه ها روی پاکت آب میوه می نویسند ، باشد.

* نکته بعدی توجه به سنگینی مایع مصرفی است ! سنگینی گفتم تابرایتان قابل لمس باد. وقتی شما آب کله پاچه را سر بکشید منظور مرا متوجه می شوید . آب کله پاچه دارای چربی فراوان و اضافی است ، چنین مایع سنگینی با تاخیر از معده عبور میکند و مدت بیشتری در معده می ماند. معده بیماران سرطانی ، خودش به اندازه کافی تنبل و کم تحرک هست ، حال با مایع چرب ، کم تحرک تر هم می شود ، در نتیجه بیمار دچار عارضه تهوع و استفرغ می گردد. پس مصرف مایعات چرب هم ممنوع است.

خصوصیات یک نوشیدنی خوب برای بیمار سرطانی چیست ؟

نوشیدنی خوب برای بیمار سرطانی چند خصیصه دارد :

1- سهل الهظم است : مانند آب

2- ادرار آور است : مانند هندوانه

3- حاوی املاح و ویتامین های مفید است : مانند آب لیمو و پرتغال

من در پایان همین مقاله چند نمونه از این مایعات را فهرست کرده ام .

چه حجم از مایعات در روز مصرف شود؟

یک فرد سالم و بالغ روزانه می تواند 2 تا 3 لیتر مایع مصرف کند.

هر لیوان آب خوری 250 سی سی حجم دارد ، بااین حساب شما باید 8 تا 12 لیوان مایع در روز مصرف کنید.

اما این که گفتم ، وحی نیست که نتوان خلافش عمل کرد  قابل درک است در روزهای اول تا پنجم  بعد از شیمی درمانی تهوع و استفراغ آزار دهنده است و میل به نوشیدن را کاهش می یابد.

یک راهکار برایتان می گویم ؛

" در چنین شرایطی می توانید حجم 8 لیوان را طوری تنظیم کنید که هر نیم ساعت مثلاً 20 سی سی مایع بنوشید. خواهید دید که در پایان روز همین میزان مایعات را نوشیده اید."

* نکته دیگر اینکه گاهی به دلیل تهوع و استفراغ شدید ، از بوی برخی نوشیدنی ها دچار نفرت میشوید ، بنابراین بهتر ست با استفاده از نی ، مانع استنشاق بوی نوشیدنی شوید. این مسئله خصوصاً در کودکان بسیار کاربردی و موفقیت آمی است.

* اگر در بیمارستان بستری باشید ، تنظیم مایعات از طریق سرم هم قابل انجام است ، معمولاً پزشک معالج به وسیله آزمایشات ، وضعیت الکترولیتهای شما (سدیم ، پتاسیم ، کلسیم و اسیدیته) را اندازه گیری میکند و برایتان مایعات تکمیلی تجویز می نماید. اما به این نکته توجه داشته باشید ؛

مصرف مایعات از طریق سرم ، کافی نیست ، شما باید دستگاه گوارشتان را تنبل نکنید و از طریق خوراکی هم مایع بنوشید.

* گاهی وضعیت شما طوری می شود که نیاز به دریافت مواد مغذی و مایعات از طریق وریدی می شوید (سرم اینترالیپید و آمینواسید) ، پس اگر تهوع و استفراغ شما طوری است که قادر به مصرف مایعات در حجم حداقل 2 لیتر در روز نیستید ، حتماً با پزشکتان تماس بگیرید تا کلیه تان دچار آسیب نشود و از طریق وریدی مایعات به بدنتان برسد.

* در فرآیند درمان ممکن است پزشک معالج کورتون (پردنیزولون و دگزامتازون) تجویز کند. در دوره ای که این داروها مصرف میشود ، مصرف نمک و مایعات با محدودیت همراه است ، خصوصاً نمک ، چون موجب حبس آب در بدن میشود که برهی بدن مضر است ، بنابراین به این مسئله توجه داشته باشید.

مطالب را خواندید؟ یادداشت برداری کردید؟

خب ، حالا در لیست زیر میتوانید با برخی از این مایعات آشنا شوید:

آب ساده : بهترین گزینه و اصلی ترین منبع مایعات بدن

آب هندوانه : حاوی ویتامینها و املاح مفید و ادرار آور ، البته توجه داشته باشید هندوانه را در فصول گرم مصرف کنید .

آب مرکبات تازه : حاوی ویتامین سی که جهت ترمیم بافتهای آسیب دیده بسیار مفید است ، البته انواع ترش آن برای بیماران دارای زخم دهان توصیه نمیشود و مصرف گریپ فروت در بیمارانی که تاکسوتر و تاکسول مصرف میکنند ممنوع است.

* چند عدد آلو خراسانی را در لیوانی خیسی کرده و مصرف کنید. به تنظیم اسیدیته بدن ادرار کمک میکند. اما اگر دچار اسهال هستید فقط آب را بنوشید و آلو ها را مصرف نکنید.

همین کار را می توانید با انجیر ، برگه زرد آلو و  آلبالو خشکه هم انجام دهید.

* کمی برگ نعناع را در لیوان آب جوشیده بریزید و یک نعلبکی روی آن قرار دهید ، سپس 10 دقیقه بعد وقتی که دم کشید ، بنوشید ، برای کنترل تهوع و استفراغ بسیار مفید است . اما مصرف آن در بیمارانی که مشکل ریفلاکس مری دارند موجب  تشدید ناراحتی می شود و مورد توصیه نیست.

* این نوع جوشانده را با گل گاو زبان ، پونه ، کاسنی ، سنبل الطیب و چای سبز هم امتحان کنید.

* یک لیوان آب ولرم به همراه یک قاشق غذاخوری عسل ، جهت نرم شدن ترشحات ریه بسیار مفیداست . گاهی می پرسند آب ولرم با عسل مضر نیست ؟ جواب اینست : خیر. اگر تهوع استفراغ ندارید میتوانید به جای آب از شیر گرم استفاده کنید.

* شیر و شیر سویا برای شما بسیار مفید است ، اما مصرف آن در هفته اول بعد از شیمی درمانی ممکن است تهوع و استفرغ را تشدید کند ، اما اگر چنین مشکلی ندارید میتوانید مصرف کنید. البته خاطرتان باشد مصرف شیر محلی تنها منوط به جوشیدن کامل(15 دقیقه ) است. 

برخی میوه ها خیلی مفیدند اما خطر آلودگی در آنها بالاست مانند تمشک ، توت فرنگی ، شاتوت ، میتوانید این نوع میوه ها را به صورت کمپوت مصرف کنید.

                                            سلامتی شما آرزوی من است

 خواننده گرامی سلام ؛ 

با تواضع و ادب ...سایت "ایران انکو" پیرامون موضوعات سرطان به قلم نگارنده  افتتاح شد .

بازدید ، نظرات و نوشته های شما دلگرمی بخش خواهد بود.