مایعات و مصرف منطقی آن در بیماران سرطانی بسیار حائز اهمیت است. داروهای شیمی درمانی ، سلولهای سرطانی را تجزیه می کنند . تجزیه این سلولها مواد سمی در بدن ایجاد می کنند که باید از طریق کبد و کلیه دفع شود ، و اگر مایعات بدن کافی نباشد ، کلیه قادر به دفع آنها نخواهد بود.

به علاوه ، داروهای شیمی درمانی خودشان ، توسط کبد تجزیه شده ایجاد سم میکنند و دفع آْنها مستلزم وجود مایع کافی جهت این امر است.

هیچ وقت یادم نمی رود ؛

     " در بیمارستانی به بیماران توصیه میکردم ، مایعات کافی بنوشند و از میوه های آبدار و ادرار آور استفاده کنند . یک روز خانمی در جواب به من گفت : اینطوری که هر چی دارو تزریق شد ، دفع میشه!

برایش توضیح دادم که اینگونه نیست و با حبس دارو به وسیله مصرف مایعات کمتر و در نتیجه ادرار کمتر اثر درمانی افزایش پیدا نمیکنه ، بلکه بر عکس ، سموم ایجاد شده بر روی سلولهای سالم هم تاثیر منفی میگذاره."

شما اگر کلیه سالمی داشته باشید ، نباید از مصرف مایعات بترسید. چون کلیه مایعات را تنظیم میکند و مقدار اضافی را دفع می نماید. اما خب ، باید حد و مرز آنرا رعایت کنید.

چگونه کلیه تان را ارزیابی کنید؟

برای اینکه بتوانید کلیه تان را ارزیابی کنید جدولی رسم نموده ،  در یک طرف آن حجم مایعات مصرفی روزانه و در طرف دیگر حجم ادرار دفع شده طی 24 ساعت را یادداشت کنید.

یک لیوان برای نوشیدن و یک لیوان مدرج برای اندازه گیری ادرار در نظر بگیرید. اگرمیزان مصرف و دفع طی 24 ساعت با اختلاف 300 سی سی ، تعادل داشت کلیه شما سالم است.

پزشکتان با بررسی میزان کراتنین و اوره خون و آنالیز ادرار ، کلیه تان را ارزیابی میکند.

توجهات ویژه در مصرف مایعات:

* " به کرٌات دیده ام ، همراهان بیمار بطری بزرگی را به همراه خود برای مصرف بیمار حین شیمی درمان  می آورند ، و از ظاهر محتویات  نمیتوان فهمید که مایع داخل آن چیست؟!

می پرسم: این چیه ؟

میگویند: مثلاً معجونی از شیر و هویج و عسل و ...."

توجه داشته باشی ، معجون اصلاً چیز مفیدی برای بدن و دستگاه گواش نیست.

ترکیب مایعات خوراکی یک علم است و نباید خودسرانه مبادرت به این کار کرد. پس اولین نکته اینکه برای بیمار معجون درست نکنید.

* همچنن دیده ام که در یخچال بیمار انواع و اقسام آب میوه های صنعتی وجود دارد. این آب میوه ها تنظیم نمک و قند بیمار را دچار اختلال می کنند ، در ثانی فاقد ویتامین هستند ، ویتامین تنها از طریق میوه تازه قابل دستیابی است ، نه کنسانتره ها (غلیظ شده ها). پس ؛

هیچ آب میوه صنعتی به بیمار ندهید ، حتی اگر پاستوریزه و یا حاوی چه میدانم ! ، فاقد شکر و ......انواع اقسام خالی بندی ها که کارخانه ها روی پاکت آب میوه می نویسند ، باشد.

* نکته بعدی توجه به سنگینی مایع مصرفی است ! سنگینی گفتم تابرایتان قابل لمس باد. وقتی شما آب کله پاچه را سر بکشید منظور مرا متوجه می شوید . آب کله پاچه دارای چربی فراوان و اضافی است ، چنین مایع سنگینی با تاخیر از معده عبور میکند و مدت بیشتری در معده می ماند. معده بیماران سرطانی ، خودش به اندازه کافی تنبل و کم تحرک هست ، حال با مایع چرب ، کم تحرک تر هم می شود ، در نتیجه بیمار دچار عارضه تهوع و استفرغ می گردد. پس مصرف مایعات چرب هم ممنوع است.

خصوصیات یک نوشیدنی خوب برای بیمار سرطانی چیست ؟

نوشیدنی خوب برای بیمار سرطانی چند خصیصه دارد :

1- سهل الهظم است : مانند آب

2- ادرار آور است : مانند هندوانه

3- حاوی املاح و ویتامین های مفید است : مانند آب لیمو و پرتغال

من در پایان همین مقاله چند نمونه از این مایعات را فهرست کرده ام .

چه حجم از مایعات در روز مصرف شود؟

یک فرد سالم و بالغ روزانه می تواند 2 تا 3 لیتر مایع مصرف کند.

هر لیوان آب خوری 250 سی سی حجم دارد ، بااین حساب شما باید 8 تا 12 لیوان مایع در روز مصرف کنید.

اما این که گفتم ، وحی نیست که نتوان خلافش عمل کرد  قابل درک است در روزهای اول تا پنجم  بعد از شیمی درمانی تهوع و استفراغ آزار دهنده است و میل به نوشیدن را کاهش می یابد.

یک راهکار برایتان می گویم ؛

" در چنین شرایطی می توانید حجم 8 لیوان را طوری تنظیم کنید که هر نیم ساعت مثلاً 20 سی سی مایع بنوشید. خواهید دید که در پایان روز همین میزان مایعات را نوشیده اید."

* نکته دیگر اینکه گاهی به دلیل تهوع و استفراغ شدید ، از بوی برخی نوشیدنی ها دچار نفرت میشوید ، بنابراین بهتر ست با استفاده از نی ، مانع استنشاق بوی نوشیدنی شوید. این مسئله خصوصاً در کودکان بسیار کاربردی و موفقیت آمی است.

* اگر در بیمارستان بستری باشید ، تنظیم مایعات از طریق سرم هم قابل انجام است ، معمولاً پزشک معالج به وسیله آزمایشات ، وضعیت الکترولیتهای شما (سدیم ، پتاسیم ، کلسیم و اسیدیته) را اندازه گیری میکند و برایتان مایعات تکمیلی تجویز می نماید. اما به این نکته توجه داشته باشید ؛

مصرف مایعات از طریق سرم ، کافی نیست ، شما باید دستگاه گوارشتان را تنبل نکنید و از طریق خوراکی هم مایع بنوشید.

* گاهی وضعیت شما طوری می شود که نیاز به دریافت مواد مغذی و مایعات از طریق وریدی می شوید (سرم اینترالیپید و آمینواسید) ، پس اگر تهوع و استفراغ شما طوری است که قادر به مصرف مایعات در حجم حداقل 2 لیتر در روز نیستید ، حتماً با پزشکتان تماس بگیرید تا کلیه تان دچار آسیب نشود و از طریق وریدی مایعات به بدنتان برسد.

* در فرآیند درمان ممکن است پزشک معالج کورتون (پردنیزولون و دگزامتازون) تجویز کند. در دوره ای که این داروها مصرف میشود ، مصرف نمک و مایعات با محدودیت همراه است ، خصوصاً نمک ، چون موجب حبس آب در بدن میشود که برهی بدن مضر است ، بنابراین به این مسئله توجه داشته باشید.

مطالب را خواندید؟ یادداشت برداری کردید؟

خب ، حالا در لیست زیر میتوانید با برخی از این مایعات آشنا شوید:

آب ساده : بهترین گزینه و اصلی ترین منبع مایعات بدن

آب هندوانه : حاوی ویتامینها و املاح مفید و ادرار آور ، البته توجه داشته باشید هندوانه را در فصول گرم مصرف کنید .

آب مرکبات تازه : حاوی ویتامین سی که جهت ترمیم بافتهای آسیب دیده بسیار مفید است ، البته انواع ترش آن برای بیماران دارای زخم دهان توصیه نمیشود و مصرف گریپ فروت در بیمارانی که تاکسوتر و تاکسول مصرف میکنند ممنوع است.

* چند عدد آلو خراسانی را در لیوانی خیسی کرده و مصرف کنید. به تنظیم اسیدیته بدن ادرار کمک میکند. اما اگر دچار اسهال هستید فقط آب را بنوشید و آلو ها را مصرف نکنید.

همین کار را می توانید با انجیر ، برگه زرد آلو و  آلبالو خشکه هم انجام دهید.

* کمی برگ نعناع را در لیوان آب جوشیده بریزید و یک نعلبکی روی آن قرار دهید ، سپس 10 دقیقه بعد وقتی که دم کشید ، بنوشید ، برای کنترل تهوع و استفراغ بسیار مفید است . اما مصرف آن در بیمارانی که مشکل ریفلاکس مری دارند موجب  تشدید ناراحتی می شود و مورد توصیه نیست.

* این نوع جوشانده را با گل گاو زبان ، پونه ، کاسنی ، سنبل الطیب و چای سبز هم امتحان کنید.

* یک لیوان آب ولرم به همراه یک قاشق غذاخوری عسل ، جهت نرم شدن ترشحات ریه بسیار مفیداست . گاهی می پرسند آب ولرم با عسل مضر نیست ؟ جواب اینست : خیر. اگر تهوع استفراغ ندارید میتوانید به جای آب از شیر گرم استفاده کنید.

* شیر و شیر سویا برای شما بسیار مفید است ، اما مصرف آن در هفته اول بعد از شیمی درمانی ممکن است تهوع و استفرغ را تشدید کند ، اما اگر چنین مشکلی ندارید میتوانید مصرف کنید. البته خاطرتان باشد مصرف شیر محلی تنها منوط به جوشیدن کامل(15 دقیقه ) است. 

برخی میوه ها خیلی مفیدند اما خطر آلودگی در آنها بالاست مانند تمشک ، توت فرنگی ، شاتوت ، میتوانید این نوع میوه ها را به صورت کمپوت مصرف کنید.

                                            سلامتی شما آرزوی من است

 خواننده گرامی سلام ؛ 

با تواضع و ادب ...سایت "ایران انکو" پیرامون موضوعات سرطان به قلم نگارنده  افتتاح شد .

بازدید ، نظرات و نوشته های شما دلگرمی بخش خواهد بود.

مایعات و شیمی درمانی:

اکثر داروهای شیمی درمانی دارای سمیت بالایی برای سایر اعضائ بدن هستند. یکی از مهمترین مسائل در هنگام  شیمی درمانی تنظیم ممیزان مایعات دریافتی است.

اگر از نظر کلیوی مشکل خاصی ندارید باید روزانه ? تا ? لیتر مایعات مصرف کنید.

هر لیوان ??? سی سی است و با این حساب شما باید روزانه ? تا ?? لیوان مایعات مصرف کنید.

این مایعات باید ساده باشند. مثلا بر خلاف تصور عمومی شما تا ? روز نباید از شیر استفاده کنید. چون شیر با تاخیر از معده خارج می شود و این مسئله میتواند موجب تشدید تهوع و استفراغ شما شود.

یا معجونهای مختلفی که توسط مخلوط کن درست می کنید در روزهای اول بعد از شیمی درمانی موجب سنگینی معده تان میشود.

اکنون چند نوع از این مایعات ساده را برایتان لیست می کنم:

آب میوه تازه :

آب هندوانه با افزایش ادرار  می تواند از سمیت دارو بکاهد.

آب سیب بخاطر فیبر بالا در کاهش عارضه یبوست مفید است.

کلا آب میوه را تازه تهیه کنید و از مصرف کنسانتره های بازار اجتناب کنید. چون اکثر آنها فقط حاوی اسانس و اسید سیتریک هستند که کار خاصی برای شما انجام نمی دهند.

اگر از نظر معده مشکل خاصی دارید از مصرف آب میوه های اسیدی و ترش مانند آب انار ؛ آب پرتقال و آب آلبالو اجتناب کنید.

دوغ  یکی از بهترین مایعاتی است که می توانید استفاده کنید.

چای کمرنگ می تواند خستگی ناشی از عوارض دارو را در شما کاهش دهد. مخصوصا اگر سبز باشد.

همچنین یک تحقیق نشان داده است که مصرف عرق نعناع در کاهش تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی موثر است.

 خواننده گرامی سلام ؛ 

با تواضع و ادب ...سایت "ایران انکو" پیرامون موضوعات سرطان به قلم نگارنده  افتتاح شد .

بازدید ، نظرات و نوشته های شما دلگرمی بخش خواهد بود.